Tussen 2005 en 2011 is het gebouwencomplex van de Raad van State aan de Kneuterdijk grondig verbouwd en gerenoveerd. Dit gebeurde door het architectenbureau Merckx + Girod. De verbouwing begon in 2005 met de nieuwbouw achter bestaande negentiende-eeuwse gevels aan de Parkstraat. In de tweede fase vanaf 2008 werden het gedeelte aan de Kneuterdijk en het Witte Paleisje onder handen genomen. Op 5 oktober 2011 nam de Raad van State het gerenoveerde gebouw officieel in gebruik. Bij deze renovatie werd in de gevel aan de Parkstraat bij de hoek van de Kneuterdijk een etalage gebouwd, waaraan destijds nog geen functie was gegeven.

Het ontstaan van de portretgalerij

In september 2012 benaderde de Prins Willem de Eerste Herinneringsstichting de Raad van State of er belangstelling was voor de plaatsing van een gedenkteken voor Willem van Oranje. De Raad van State stond positief tegenover het aanbod en liet de stichting weten dat de etalage op de hoek van de Kneuterdijk en de Parkstraat hiervoor in aanmerking kwam. Daar zouden ook de bronzen portretkoppen van de koninginnen Wilhelmina, Juliana en Beatrix, die reeds in het gebouw aanwezig waren, een plaats kunnen krijgen. En dat gold ook voor een nog te vervaardigen sculptuur van Koning Willem-Alexander. Hij is sinds april 2013 voorzitter van de Raad van State. De Raad van State en de stichting werkten vervolgens het idee uit om de etalage in te richten als portretgalerij met bronzen portretten van de zeven voorzitters van de Raad van State vanaf 1814 en van Willem van Oranje. Hiervoor moesten bronzen afgietsels worden gemaakt van beelden van de koningen Willem I, II en III. Van Willem van Oranje en Koning Willem-Alexander moesten nieuwe bronzen portretten worden vervaardigd.

Primeur

Nederland kende lange tijd vrijwel geen traditie voor het laten maken van gebeeldhouwde portretten. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat reeksen gebeeldhouwde portretten van Oranjevorsten vrijwel niet voorkomen. Het initiatief van de Raad van State om een galerij aan te leggen met beeltenissen van acht leden van het Oranjehuis kan worden beschouwd als een primeur voor ons land.

Beeldhouwer Eric Claus

De Raad van State en de Prins Willem de Eerste Herinneringsstichting besloten om voor de vervaardiging van de beeltenissen van Prins Willem I en Koning Willem-Alexander de beeldhouwer Eric Claus te benaderen. Dit gebeurde medio 2013 en sindsdien was deze kunstenaar ook betrokken bij de uitwerking van de gehele galerij en de keuze en presentatie van de portretten van de koningen Willem I, Willem II en Willem III. Juist doordat Claus was belast met het maken van de beelden die het begin- en het eindpunt van de serie zouden moeten worden, speelde hij vanzelfsprekend al snel een onmisbare rol bij de inspanningen om de reeks tot een homogeen geheel te maken.